Jak wygląda chiński Nowy Rok? 

 

Chiński Nowy Rok kojarzy się z karnawałowymi imprezami, sztucznymi ogniami, smokami oraz kolorami. Przez piętnaście dni na ulicach chińskich miast trwają obchody Święta Wiosny, czyli najważniejszego festiwalu w Państwie Środka. Mieszkańcy świętują, bawią się, stawiają czoła złym duchom i przede wszystkim zabiegają o przychylność bogów. Co warto wiedzieć o chińskim Nowym Roku? 

 

Hucznie obchodzone święto w Chinach to nic innego, jak chiński Nowy Rok zwany także Świętem Wiosny. Uważane za najważniejsze święto w tradycyjnym kalendarzu przypada w okresie między końcem stycznia a początkiem lutego. Od wielu wieków w Pańskie Środka jest najważniejszym świętem zarówno publicznym, jak i prywatnym. Okres święta to jednocześnie czas, który mieszkańcy Chin poświęcają, aby odwiedzić dalszą rodzinę oraz najbliższych przyjaciół i spędzić z nimi czas. Nic więc dziwnego, że w tym czasie ulice świecą pustkami, a wszystkie urzędy, instytucje oraz sklepy są pozamykane. Mieszkańcy obchodzą uroczystości głównie w domu wśród najbliższych, oddają cześć zmarłym przodkom oraz dziękują bogom za rok, który już się zakończył. W tym okresie nikogo nie dziwią wystrzały petard oraz huk, jaki powodują. Według legend hałas ma odstraszyć czyhające demony. 

Nowy Rok w Chinach jest obchodzony bardzo hucznie i kolorowo. Święto zostało zapożyczone nawet przez mniejszości narodowe zamieszkujące kraj. Ostatecznie kształt tego święta uformowano tuż na początku naszej ery przez połączenie kilku świąt. W tradycyjnej formie trwa 15 dni i kończy się Świętem Latarni, które uznawane jest za jedno z najstarszych. Podczas trwającej zabawy tradycyjnie spożywa się ryżowe kulki mające wewnątrz słodkie nadzienie. W czasie Święta Latarni chińskie ulice są przyozdobione latarniami w postaci papierowych lampionów w każdym możliwym kształcie. Mimo wprowadzenia w kraju kalendarza gregoriańskiego w 1912 roku wciąż w Chinach pierwsze 3 dni święta są wolne od pracy.  

Jak obchodzi się chiński Nowy Rok?

Mieszkańcy Chin przygotowują się do Święta Wiosny jeszcze w starym roku. Przygotowania rozpoczynają się początkiem ostatniego miesiąca, a w ósmy dzień cała rodzina mieszkająca w domu rozpoczyna wielkie porządki, które mają wygnać złe duchy. Po generalnych porządkach wszyscy domownicy spożywają słodką zupę ryżową o nazwie laba. W ostatnim miesiącu roku dokładnie 23 dnia domownicy żegnają boga kuchni Zao Jun lub Zao Shen ukazywanego w mitologii chińskiej oraz czczonego jako boga pieca. Odchodzi on do Nefrytowego Cesarza, aby zdać coroczny raport. Chińscy bogowie według wierzeń chronią ludność przed złem i demonami. W mitologii są uznawani za patronów oraz opiekunów danych zjawisk. Nefrytowy Cesarz według wierzeń ludowych jest najwyższym bogiem, którego wprowadzono pod wpływem taoizmu. Legenda głosi, że nie był on nigdy na Ziemi i z ciekawości kazał przyprowadzić dwanaście najbardziej interesujących zwierząt, które następnie stały się symbolami chińskiego zodiaku. 

Po pożegnaniu boga kuchni przychodzi czas na sutą wieczerzę wśród najbliższej rodziny. Stół jest zastawiony słodkimi daniami, a usta posągu boga trzeba posmarować miodem. Dopiero następnego dnia rozpoczynają się właściwe przygotowania do uroczystego obchodzenia świąt. Domownicy udają się na zakupy, przygotowują prezenty dla bliskich, a także stroją drzwi wejściowe noworocznymi obrazkami zwanymi nianhua. Według przesądów w ten dzień warto także oddać wszystkie długi, aby wejść w Nowy Rok z czystym kontem. Dla Chińczyków najważniejsza jest wigilia Nowego Roku, którą od rana przygotowuje się z wszystkimi członkami najbliższej rodziny. W porównaniu do Europejczyków ten dzień mieszkańcy Chin spędzają w gronie rodzinnym w domu. Cała rodzina bierze udział w przygotowaniach posiłków, w tym w robieniu pierożków jiaozi. Prezenty mieszkańców kraju również odrobinę różnią się od tych znanych w Europie. Tradycyjnie Chińczycy wręczają sobie owoce w cukrze, świeże owoce, różne ciasta oraz koperty z pieniędzmi. Po uroczystych obchodach na ulicy oraz pokazach sztucznych ogni cała rodzina składa ofiarę na domowym ołtarzu, który jest poświęcony przodkom, a następnie przystępuje do uroczystej wieczerzy. W trakcie tego wydarzenia domownicy spożywają także grzane wino lub wódkę, grając przy tym w różnego rodzaju gry i prowadząc rozmowy na różne tematy. 

W dniu Nowego Roku o świcie gospodarz domu uroczyście zdejmuje z drzwi obraz nianhua i ponownie składa ofiary przodkom. Mieszkańcy Chin świętują w zaciszu domowym, a dopiero po zakończeniu uroczystości rodzinnych wychodzą na ulice, aby świętować z całym narodem. Zazwyczaj są to uroczystości z barwnymi pochodami, głośną muzyką, tańcami oraz hucznymi wystrzałami fajerwerków. Na ulicach miast pojawiają się także papierowe lwy i smoki, które zwiastują początek tanecznej imprezy. Niektóre wierzenia podają, że zwierzęta są symbolem mitycznego potwora zwanego Nian, który według legendy nawiedzał jedną z chińskich wiosek, pożerając jej mieszkańców. Z potworem poradzono sobie piekielnym hałasem, który odstraszył go przed kolejnym atakiem. Mieszkańcy powitali bestie dźwiękiem gongów, petard i rac, a przy domach paliły się ogniska z czerwonymi łunami. Legenda głosi, że wystraszony potwór próbował uciec, lecz mieszkańcy wioski poradzili sobie i zdołali go zgładzić. Symbolami zabicia Niana po dziś dzień są czerwony kolor, huk, zgiełk oraz sztuczne ognie, które mają przeganiać potwory. Tuż po święcie Nowego Roku ulice miast pustoszeją, a sklepy, urzędy oraz inne instytucje są pozamykane. W tych dniach mieszkańcy kraju chętnie udają się do rodziny i przyjaciół, aby wspólnie świętować ten radosny okres przez piętnaście dni. Ciekawostką jest, że Nowy Rok chiński w 2024 roku przypada na piątek 12 lutego. 

Chiny – ciekawostki kulturowe 

Dla większości Chińczyków każda z potraw ma swoją symbolikę i ważne jest, aby każde danie kojarzyło się pozytywnie. Z tego względu na stołach nie może zabraknąć słodkich owoców liczi oraz nasion lotosu. Dania główne, takie jak ryba podawane są razem z głową oraz ogonem, będącymi symbolami początku i końca. Ważne, aby nie została przewrócona na drugą stronę, ponieważ może to ściągnąć wielkie nieszczęście na rodzinę. Długie życie symbolizuje makaron, którego pod żadnym pozorem nie wolno przerywać lub ciąć. Oznaką dostatku są pomarańcze i mandarynki, jednak najlepiej, aby miały liście. W dniu Święta Latarni przysmakiem są ryżowe kulki ze słodkim nadzieniem. 

 

Czy turyści mogą brać udział w chińskim Nowym Roku?

Turyści z różnych zakątków świata bardzo chętnie wyjeżdżają do Chin, aby brać udział w obchodach hucznego święta. Na największą imprezę organizowaną na świecie nie sposób nie dotrzeć, jeśli czyjąś pasją są dalekie podróże połączone z poznawaniem kultury. Na każdą wycieczkę przyda się jednak dobry plecak turystyczny mieszczący podstawowe rzeczy i przede wszystkim aparat, aby uwiecznić na zdjęciach niezwykłe chwile. Podczas masowych migracji po całym świecie miliony turystów odwiedzają chińskie miasteczka, dobrze się bawiąc i świętując z innymi.  

 

Kalendarz chiński – co warto wiedzieć? 

Kiedy jest chiński Nowy Rok, już wiadomo, teraz przyszedł czas zapoznać się z tematem kalendarza, który jest szczególny i bardzo charakterystyczny. Używany od II wieku p.n.e. dzieli rok na 12 miesięcy, następnie każdy miesiąc na 29 i 30 dni. Kalendarz księżycowo-słoneczny 7 razy w ciągu dziewiętnastoletniego cyklu dodaje 13 miesiąc zwany cyklem Metona z Aten. Miesiące w kalendarzu mają swoje nazwy, tak samo, jak poszczególne lata. Są podzielone na 6-dniowe oraz 10-dniowe okresy. Dni także nazywane są od żywiołów oraz zwierząt. Składający się z sześćdziesięcioletnich cykli stanowiących kombinację dwunastu gałęzi, które są przedstawione przez dwanaścioro zwierząt, a także pięciu żywiołów. Na niebiańskim pniu znajdują się żywioły, takie jak: Drzewo, Ogień, Ziemia, Metal oraz Woda – każde z nich są yin lub yang. Żywioły występują w tej kolejności i zawsze rozpoczyna się od Drzewa. 60-letni cykl kalendarza jest rozpoczęty Rokiem Tygrysa w Żywiole Drzewa i zakończony Rokiem Świni w Żywiole Wody.  

Chiński Nowy Rok – jakie zwierzę? 

Osoby, które chcą dowiedzieć się jakie zwierze przypada na ich datę urodzenia, mogą sprawdzić to na poniższym spisie, gdzie są podane znaki zodiaku dla osób urodzonych od 1990 roku. O tym, który rok jest w Chinach, można się dowiedzieć również, spoglądając na poniższy zapis. Według niego rok 2020 jest rokiem Szczura. 

♦ 1990 – (metal) – Koń

♦ 1991 – (metal) – Koza (Owca)

♦ 1992 –  (woda) – Małpa

♦ 1993 – (woda) – Kogut

♦ 1994 – (drzewo) – Pies

♦ 1995 – (drzewo) – Świnia (Dzik)

♦ 1996 –  (ogień) – Szczur

♦ 1997 – (ogień) – Bawół

♦ 1998 – (ziemia) – Tygrys

♦ 1999 – (ziemia) – Królik (Kot)

♦ 2000 –  (metal) – Smok

♦ 2001 – (metal) – Wąż

♦ 2002 –  (woda) – Koń

♦ 2003 –  (woda) – Koza (Owca)

♦ 2004 –  (drzewo) – Małpa

♦ 2005 –  (drzewo) – Kogut

♦ 2006 –  (ogień) – Pies

♦ 2007 –  (ogień) – Świnia (Dzik)

♦ 2008 –  (ziemia) – Szczur

♦ 2009 –  (ziemia) – Bawół

♦ 2010 –  (metal) – Tygrys

♦ 2011 –  (metal) – Królik (Kot)

♦ 2012 –  (woda) – Smok

♦ 2013 –  (woda) – Wąż

♦ 2014 –  (drzewo) – Koń

♦ 2015 –  (drzewo) – Koza (Owca)

♦ 2016 –  (ogień) – Małpa

♦ 2017 –  (ogień) – Kogut

♦ 2018 –  (ziemia) – Pies

♦ 2019 –  (ziemia) – Świnia (Dzik)

♦ 2020 –  (metal) – Szczur

Tak samo jak lata, miesiące oraz dni Chińczycy dzielą także dobę na 12 części. Każda pora odpowiada jednemu zwierzęciu i trwa po 120 minut. 

♦ godzina szczura  23-1 (godzina późnego i wczesnego Szczura – 23 do 24 i 24 do 1)

♦ godzina bawołu  1-3

♦ godzina tygrysa  3-5

♦ godzina królika  5-7

♦ godzina smoka  7-9

♦ godzina węża  9-11

♦ godzina konia  11-13

♦ godzina kozy  13-15

♦ godzina małpy  15-17

♦ godzina koguta  17-19

♦ godzina psa  19-21

♦ godzina świni 21-23